Eindadvies Commissie Duurzame Toekomst Noord-Oost Groningen. Groningen heeft recht op extra maatregelen

De lusten en lasten van de gaswinning uit het Groningen-veld zijn ernstig uit balans. Daarom pleit de Commissie Duurzame Toekomst Noord-Oost Groningen in haar adviesrapport “Vertrouwen in een duurzame toekomst, Een stevig perspectief voor Noord-Oost Groningen” voor extra maatregelen voor het gebied en een overlegtafel waarin alle betrokkenen mee kunnen praten over de toekomst van de gaswinning. Het rapport wordt vandaag aan het provinciebestuur van Groningen aangeboden.
Begin dit jaar bleek dat het gebied de komende jaren meer en zwaardere aardbevingen staan te wachten. Aardbevingen tot kracht 5 op de schaal van Richter zijn mogelijk. Volgens de commissie hebben de aardbevingen, de risico’s en de onzekerheid diepe impact op het leven in Noord-Oost Groningen. Inwoners lijden materiële en immateriële schade, voelen zich onveilig en niet gehoord. Dit heeft ingrijpende gevolgen voor de beeldvorming en het economisch perspectief van de regio.
Hoewel de Groningers sinds 1963 de gaswinning hebben geaccepteerd , groeit nu de weerstand en zijn de verhoudingen tussen inwoners en ondernemers enerzijds en NAM en Rijksoverheid anderzijds ernstig verstoord. De commissie is van mening dat deze situatie moet worden rechtgezet, vanuit het belang van de regio en omdat de ‘license to operate’ op het spel staat.
De commissie vindt dat het gebied recht heeft op extra maatregelen en zelf ook moet kunnen meedenken over een duurzame toekomst. De commissie doet daarbij onder meer een beroep op het Verdrag van Aarhus en het internationale volkenrecht. Het is niet meer dan billijk dat een gebied in redelijke mate en op tastbare wijze meeprofiteert van economische activiteiten waaraan, zoals in Noord-Oost Groningen, ook duidelijke nadelen en risico’s kleven.
Structureel langjarig programma
De commissie adviseert een structureel, langjarig programma met een gemeenschappelijke inzet van alle betrokkenen. Doelen van het programma zijn:
 herstel van gevoel van veiligheid en toekomstzekerheid bij de inwoners in het gebied;
 herstel van vertrouwen tussen enerzijds bewoners, ondernemers en bestuurders en anderzijds de Rijksoverheid en NAM;
 verbeteren van de kwaliteit van de leefomgeving en daarmee van de aantrekkelijkheid en belevingswaarde van het gebied;
 borgen van een duurzaam economisch toekomstperspectief voor het gebied.
Het programma bestaat uit drie programmalijnen: 1. veiligheid en toekomstzekerheid voor individuele inwoners en ondernemers 2. kwaliteit van de woon- en leefomgeving
2
3. een duurzaam economisch perspectief voor de regio.
Het programma moet zijn inbedding en uitvoering vinden in geheel nieuwe verhoudingen tussen Rijksoverheid, NAM en alle betrokkenen in Noord-Oost Groningen. Elke programmalijn kent één of meerdere maatregelen.
Programmalijn 1: veiligheid en toekomstzekerheid individuele bewoners en ondernemers
Maatregel 1 – Aardbevingsbestendig maken van woningen en andere gebouwen
Maatregel 2 – Waardevermeerdering en tegemoetkoming door waardebonnen voor energieprestatie
verbeterende maatregelen
Maatregel 3 – Garantiestelling bij woningkoop
Maatregel 4 – Oplossen schrijnende gevallen
Maatregel 5 – Verbetering schadeafhandeling door NAM
Maatregel 6 – Professionele uitvoeringsorganisatie met onafhankelijk toezicht
Programmalijn 2: kwaliteit van de woon- en leefomgeving
Maatregel 7 – Herstructurering van woningmarkt en winkelcentra in krimpgebieden
Maatregel 8 – Behoud en herbestemming molens, borgen en kerken
Maatregel 9 – Impuls voor lokale energieopwekking
Maatregel 10 – Snel internet via glasvezel in het landelijk gebied
Programmalijn 3: duurzaam economisch perspectief voor de regio
Maatregel 11 – Een ambitieus innovatieprogramma ‘gas 2.0’. Dit programma geeft invulling aan energietransitie met behulp van drie sterke economische sectoren in Groningen te weten energie, landbouw/ agribusiness en chemie.
Maatregel 12: overlegtafel
De twaalfde maatregel die de commissie voorstelt, is een overlegtafel in het gebied. Dit in navolging van de ‘Tafel van Alders’ rondom de ontwikkeling van Schiphol. Aan deze dialoogtafel komen NAM, EZ en betrokkenen in het gebied onder leiding van een onafhankelijk voorzitter tot adviezen over de gaswinning in relatie tot onder meer de veiligheid en toekomstzekerheid van inwoners en ondernemers in het gebied. De commissie stelt het provinciebestuur voor een informateur te benoemen die deze maatregel nader uitwerkt.
Financiering
De uitvoering van het programma zal naar schatting 895 miljoen euro kosten en zal een looptijd van twintig jaar hebben. Hiervoor moet een apart fonds worden opgericht waarin door NAM (Maatschap Groningen) uit de aardgasopbrengsten jaarlijks circa 45 miljoen euro wordt gestort tot een maximum van 895 miljoen euro totaal. De commissie stelt voor dat de provincie Groningen daarnaast 100 miljoen euro bijdraagt aan de derde programmalijn: duurzaam economisch perspectief voor de regio. Zo kan het fonds uiteindelijk over 995 miljoen euro beschikken.
Over de commissie
Het bestuur van de provincie Groningen heeft op 23 mei 2013 de Commissie Duurzame Toekomst Noord-Oost Groningen ingesteld om de provincie van advies te dienen over de toekomst van het gaswinningsgebied. Dit als aanvulling op de onderzoeken (eerst elf, inmiddels vijftien) die het ministerie van Economische Zaken momenteel verricht naar aanleiding van de aardbeving op 16 augustus 2012 in Huizinge. De commissie bestaat uit: Wim Meijer (voorzitter), Pieter van Geel, Hannie te Grotenhuis en Ed Nijpels.
In de maanden juni tot en met oktober 2013 heeft de commissie tientallen gesprekken gevoerd met bewoners, ondernemers, organisatie, bestuurders en belanghebbenden in het gebied. De commissie heeft voor haar werk ook gebruik gemaakt van informatie van deskundigen en adviezen van instellingen en bedrijven.