Van boerenknecht tot landarbeider
Onder deze titel heeft RTV Noord in 2011 een aantal documentaires uitgezonden, waarin hoogbejaarde boerenknechten werden ondervraagd over hun werk bij de boer in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw. Uit de verhalen werd duidelijk dat de werkomstandigheden en de arbeidsverhoudingen in die tijd verschrikkelijk waren. In sommige gevallen kan je haast wel spreken van moderne slavernij.
Als we nu terugkijken op de situatie van toen, kunnen we niet begrijpen, dat velen van de boerenknechten dit lijdzaam hebben ondergaan. We begrijpen ook niet dat maar weinig boeren, een menselijker gezicht hebben getoond. Kortom we kunnen ons nu nauwelijks iets voorstellen van de erbarmelijke toestanden van toen. Eén ding is zeker, we zouden het ons nu niet meer laten gebeuren.
Ik wil u nu even meenemen naar het jaar 2073. RTV Noord zendt een documentaire uit over de gaswinning gedurende de eerste twee decennia van deze eeuw. Hoogbejaarde mannen en vrouwen vertellen in de reportage dat de woningen als gevolg van aardbevingsschade onverkoopbaar waren geworden. De oudedagsvoorziening was verdampt, gelukkig konden ze bij de boeren wat achtergebleven aardappels rapen. De schade aan de huizen werd wel gerepareerd, maar na weer een aardschok, was alles weer stuk.
Een oude baas uit Spijk, hij is inmiddels 97 vertelt; “wij konden er toen niets tegen doen, de NAM was een oppermachtig bedrijf, de NAM bepaalde wat er gebeurde en de overheid had de aardgasbaten nodig”.
De documentaire gaat verder met beelden van een door de NAM en Groninger Dorpen georganiseerde bijeenkomst in Spijk. De vertegenwoordiger van de NAM heeft een triomfantelijke glimlach rond zijn mond als hij zich tot de 16 aanwezige dorpsbewoners richt. Hij begint zijn verhaal met de woorden: “Welkom, ik ben erg blij met de opkomst van vandaag”.
De televisiekijkers in 2073 kunnen niet begrijpen, dat velen van de inwoners van het risicogebied, dit alles lijdzaam hebben ondergaan. Het zou hen zeker niet zijn overkomen.
Bijeenkomst NAM en Groninger Dorpen
24 – 10 – 2013, 19.30 uur, Pro Rege
Conclusie verhaal: Feitelijk komt alles op den duur op het zelfde neer.
Alleen geld is wat telt en macht.
Wij moeten ervoor waken dat we hiervan niet de slachtoffer van worden, zover we het nog niet zijn. Dorpbewoners hou de scheuren in de gaten vooral bij de kozijnen en deurposten. De NAM houdt ons gewoon eern worst voor de neus. Dacht je nou werkelijk als je huis gerenoveerd wordt door de NAM, dat je dan genezen bent van de aardschokken. Hou toch op! We worden gewoon beetgenomen……… Dit is een probleem die simpelweg niet opelost kan worden en daarom haal ik mijn schouders op en voer maar zo’n simpel formulier van de NAM in. Ondertussen staat het huis te beven op zijn grondvesten en wordt het opgelapt als een lappendeken tot het niet meer bewoonbaar is!
Wat een boosheid… Laten we vooral niet vergeten dat Nederland schathemeltje rijk is geworden dankzij de aardgasbaten, en de welvaart ongekend. Ondertussen houden wij mensjes in onze gezellige moerasdelta van klagen, klagen en nog eens klagen. Wij zijn van nature klaarblijkelijk een zeer ontevreden volkje.
De huizenprijzen waren ook hier sowieso gekelderd dankzij het mismanagement bij de Lehman Brothersbank en het verhandelen van “rommelhypotheken”, die de wereldwijde financiële crisis tot gevolg had. Laten we ook niet te vergeten, dat deze region is een krimpregio voor zolang ik me dat kan herinneren. De kritiek die ik heb, is dat die aargasbaten nooit gebruikt zijn ter bevordering van deze regïo: “wij” blijven dus achter met die welvaart.
Tot slot: men is in 1959 begonnen met de gaswinning dus nieuw is het allemaal niet…