Mijn komst naar Spijk in 1974

Het was het jaar waarin de blaastest voor het eerst de politie ging helpen om alcomobilisten van de weg te halen en te houden. Het jaar waarin we de hele zomer lang luidkeels met The Rubettes ‘Sugar Baby Love’ zongen en met afgrijzen keken hoe de wereldbeker door onze oosterburen voor onze voetbalneuzen werd weggespeeld. En natuurlijk was het ook het jaar waarin het zendschip de Norderney van Radio Veronica het zwijgen werd opgelegd omdat de Nederlandse regering toen nog vond dat commerciële radio uit den boze was. In dit jaar verhuisde ik in september, op de kop af negenendertig jaar geleden, met mijn ouders van Delfzijl Noord naar het rustieke dorpje Spijk, waar mijn ouders de boekhandel, drukkerij en het bijbehorende huis van meneer Pijper aan de Alberdaweg overnamen. De arme man had kort daarvoor zijn laatste adem uitgeblazen op het kleinste kamertje van het huis, wat voor mij als kind de toiletbezoeken in ons nieuwe huis toch een tijd lang een sinister tintje gaf.

Met de komst naar Spijk, ging er voor mij als zesjarige knul een hele nieuwe wereld open en leerde ik allemaal nieuwe dingen. Zo waren er in Spijk twee soorten mensen, namelijk de Christelijken en de Openbaren. Het verschil tussen die twee was mij in het begin niet helemaal duidelijk, behalve dat de Christelijken voor het eten even stil waren, waardoor de prak een beetje af kon koelen. Blijkbaar hoorden wij bij de Openbaren want ik ging naar de Fiepko Coolman school aan ’t Loug, waar ik de eerste drie jaar les kreeg van juf Huisman. Een wat ouder juf, die naar Nina Ricci rook en in de middagpauze knäckebröd at. Deze Scandinavische lawaaicracker, waar je in de vroege ochtend met gemak een heel gezin wakker mee kon kauwen, was toen op het platteland nog vrij onbekend. Juf Huisman was een aardige juf maar ze kon ook zeker streng zijn tegen kleine rebelletjes zoals ik. Taalboeken, borstels en linealen, ik heb er verscheidene van tegen mijn hoofd gehad en ook het velletje onder mijn kin en mijn oren werden regelmatig aan een rek- en strektest onderworpen. Tegenwoordig zouden deze conservatieve strafmaatregelen onmiddellijke schorsing van de leraar betekenen maar zo ging dat in die tijd en volgens mij is niemand er ooit slechter van geworden.

Het gebruik van bijnamen, woordspelingen of rijmpjes op zowel voor als achternamen was in die tijd vrij populair in Spijk. Zo waren daar bizarre namen als Oelekop, Cupido, Proem en Kop-in-kont. Ikzelf kreeg al gauw het rijmpje: René wc, Gardenier schietpapier op mijn naam. Voor de niet Gronings sprekenden onder ons, dat laatste woord in het rijmpje had niets met de plaatselijke schietvereniging te maken maar verander je de Groningse ie in een Nederlandse ij dan is de vertaling meteen duidelijk. Als je dan ook nog de Groningse oe omruilt voor een Nederlandse ui dan weet je ook dat een schiethoes geen beschermhoes voor een geweer van dezelfde desbetreffende vereniging is. In die tijd leerde ik veel Groningse woorden zo als stoet, waar ze in Spijk gek op waren want in die tijd kende het dorp maar liefst drie warme bakkers. Zelf kwam ik geregeld bij Bakker Sikkema want die mocht ik wel eens helpen en kreeg dan als beloning een stuk massee, ook wel bokkenvet genoemd. Een tandenverwoestend brok snoepgoed uit vervlogen tijden, dat zo hard en zo zoet was dat het vroegtijdig wisselen van het melkgebit absoluut werd bevorderd.

Verder leerde ik in Spijk in mijn jonge jaren overlopertje, slootje springen, vuurtje stoken, hutten bouwen, deurtje bellen, appels jatten en rookbommen van rietpoemels (rietsigaren) maken. Vrij educatieve bezigheden, waarvoor je geen X-Box of een Nintendo hoefde te hebben en die je moeder regelmatig bezig hielden met het verschonen en repareren van je kleren, alsmede het verzorgen van geschaafde knieën, kapotte handen en tanden door de lip. Mijn eerste jaren in Spijk waren dus vrij leerzaam en zonder overdrijven zelfs avontuurlijk te noemen.

Terugkijkend op mijn jeugd, die ik tot en met mijn achttiende in Spijk heb doorgebracht, zou ik er wel een boek over kunnen schrijven en misschien doe ik dat ooit nog wel eens. Tot die tijd zal ik af en toe in mijn columns wat leuke herinneringen uit mijn jonge jaren in dit knusse dorpje voorbij laten komen.