Dodenherdenking 2013 in Spijk

Tijdens de drukbezochte Dodenherdenking sprak dominee Linde de volgende woorden:

Vrijheid spreek je af.
Het Nationaal Comité 4 en 5 mei heeft als thema voor de herdenking van dit jaar Vrijheid spreek je af aangereikt. Morgen, op 5 mei, gedenken we het einde van de oorlog. Op 5 mei gaf de Duitse bezetter zich over. De capitulatie werd getekend. Velen hadden hun leven gegeven, velen waren gesneuveld, weggevoerd, opgepakt, gevangen gezet, gemarteld, gedood, vergast of neergeschoten. De Tweede Wereldoorlog heeft heel veel slachtoffers gemaakt. De Duitse bezetter was een wrede en nietsontziende onderdrukker. Vanavond gedenken we allen die hun leven hebben gegeven en allen die in deze jaren het slachtoffer zijn geworden. Joden, soldaten, verzetsmensen, gewone burgers, onschuldigen, soms hele moedige mensen. De vrede en de vrijheid zijn geen goedkope en geen vanzelfsprekende zaken. In het verzet hebben mensen doelbewust het risico genomen dat ze het niet zouden overleven. Ook mensen die onderduikers hebben gehuisvest hebben dat gedaan. Vrijheid spreek je af, dat is het thema voor 4 en 5 mei dit jaar. Als je zegt: vrijheid spreek je af, dan zeg je eigenlijk, dat vrijheid er niet alleen voor jou is, maar ook voor de ander. In onze samenleving lijkt het soms alsof vrijheid er alleen voor jou is en dat je je van een ander niets hoeft aan te trekken. Maar tussen mensen moeten er altijd afspraken gemaakt worden. Afspraken over hoe je wilt samenleven, hoe je de maatschappij vorm wilt geven, hoe je met elkaar omgaat, hoe je de vrijheid waarborgt, niet alleen die van jou, maar ook die van de ander. Slavernij, onderdrukking, pesten, beledigen en kwetsen, het is allemaal nog steeds aan de orde van de dag. En dat is: ik wil en ik neem de vrijheid, maar ik deel die niet met jou. Het is: Ik ben sterk genoeg, ik ben brutaal genoeg, ik ben rijk genoeg om extra ruimte in te nemen en een ander weg te duwen, of erger. De jongens en meisjes weten het al van het schoolplein. Als je niet oppast hebben de grote, sterke en brutale kinderen alles voor het zeggen. Daarom moeten er afspraken gemaakt worden. Zo is het ook in de wereld. Je moet de bronnen delen, de ruimte, de macht, de rijkdom, de toekomst, het brood. Afspreken wil zeggen dat er twee of meer partijen zijn. Jij hebt het niet alleen voor het zeggen, jij bent niet alleen op de wereld, jij deelt je kracht, je ruimte, je vermogen met anderen. De gulden regel is: wat jij niet wilt dat jou geschiedt, doe dat ook aan een ander niet. Vrijheid spreek je af. Maar soms is de andere partij afhankelijk van jou. Dan staat er niets op papier, er is geen afspraak, er is geen verdrag. Dan hangt de vrijheid van de ander af van wat jij doet. Zoals die mensen, gewone mensen, die twee Joodse onderduikers door de oorlog heen hebben geholpen. Of zoals dat boerengezin, dat hongerige mensen uit de stad te eten gaf zonder er iets voor te vragen. De mensen uit de stad wilden al hun geld, goud en zilver wel geven, maar de boer en zijn vrouw wilden het niet hebben. Vrijheid spreek je af? Zeker, maar je kunt ook met jezelf afspreken dat je de vrijheid altijd zult delen, ook, of juist als de ander van jou afhankelijk is. Vrijheid is ook een kwestie van beschaving, ook van innerlijke beschaving.

Het klassengedicht van de Fiepko Coolman school werd voorgelezen door Patricia van Dijken:

Op 4 mei herdenken wij de slachtoffers
Wij staan hier 2 minuten bij stil
Wij denken dan aan onze helden van toen
Zij hebben veel voor ons moeten doen.

We mogen het verleden niet vergeten
Ook onze kinderen moeten dit later weten
Vandaar dat wij ieder jaar hierbij stilstaan
Zodat het verleden niet zal vergaan.

Ook groep 7/8 van de Burcht heeft een gezamenlijk gedicht gemaakt dat door Susanne van Dam en Elvira Stoppels werd voorgelezen:

De Tweede Wereldoorlog

De oorlog duurde 5 jaar lang
En de mensen waren heel erg bang.
Om 8 uur zijn wij 2 minuten stil
Dan is het grauw en kil
De joden moesten naar aparte scholen
En er werd veel verboden.
Hitler was aan de macht.
De mensen hadden zelf geen kracht.
Veel verdriet, geen geluk
De mensen gingen helemaal stuk
De joden moesten naar concentratiekampen
Op 4 mei herdenken wij alle mensen
Die niet meer bij ons zijn

De officiële krans werd gelegd door Ronny Heuker en Diana van der Kamp. Anneke Pestman en Melany van der Waal legden namens de scholen een eigen bloemstuk.

Het 4 mei comité Spijk: Sjack van der Zee, Letteke de Haan, Klaas Heuker, Henk Sikkema, Hanneke Klevering

Hanneke Klevering